Περιγραφή
Ράφτινγκ (Rafting)
Η λέξη Ράφτινγκ (rafting) προέρχεται από την λέξη raft που σημαίνει σχεδία. Πρόκειται για φουσκωτές βάρκες στις οποίες επιβαίνουν από ένα μέχρι και δέκα άτομα (ανάλογα τον τύπο της βάρκας) και κατευθύνονται με τη βοήθεια κουπιών και με τις οδηγίες ενός επικεφαλής-επαγγελματία οδηγού rafting.
Η ιστορία του Ράφτινγκ ξεκινά από τους Αμερικανούς ιθαγενείς οι οποίοι χρησιμοποιούσαν σχεδίες raft, ως μέσα, για να περιηγηθούν στις απέραντες πλωτές διόδους της Βόρειας Αμερικής, ενώ επέτρεπαν στους ντόπιους και τους πρώτους αποίκους να μεταφέρουν ανθρώπους, προμήθειες και να κυνηγούν.
Η πρώτη καταγεγραμμένη προσπάθεια κατάβασης σε άγριο ποταμό χρονολογείται το 1811 όπου μια ομάδα οι Overland Astorians διέσχισαν τον ποταμό «Snake River». Η έλλειψη προπόνησης, εμπειρίας και εξοπλισμού οδήγησαν στην απόφαση ότι το ποτάμι ήταν πολύ επικίνδυνο για κατάβαση. Έτσι στο ποτάμι αποδόθηκε το προσωνύμιο του «Τρελού Ποταμού» (Mad River). Σήμερα, τα rapids Class III του Snake River είναι διάσημες στροφές στο Idaho και Wyoming.
Πολλές πρωτόγονες σχεδίες κατασκευάστηκαν χρησιμοποιώντας κορμούς, καλάμια και σανίδες, που στερεώθηκαν μαζί για να δημιουργήσουν ένα πλωτό σκάφος. Καθώς αναπτύχθηκε η τεχνολογία, ο στρατός άρχισε να χρησιμοποιεί σωσίβιες σχεδίες, που ήταν φουσκωτά σκάφη, για επιθέσεις στην παραλία.
Η σημερινή σύγχρονη εκδοχή του Ράφτινγκ σε άγρια νερά χρονολογείται από το 1842 όταν ο υπολοχαγός John Fremont άρχισε να εξερευνά τον ποταμό Platte. Ο υπολοχαγός Fremont και ο Horace H. Day επινόησαν μια σύγχρονη σχεδίαση από καουτσούκ, σκοπεύοντας να ερευνήσουν τις περιοχές Great Plains και Rocky Mountains. Ο τύπος σχεδίας που πιθανότατα χρησιμοποίησε ήταν παρόμοιος στο σχεδιασμό με τις σημερινές βάρκες – με τέσσερις λαστιχένιους σωλήνες και πάτωμα περιτυλιγμένο από ύφασμα.
Στη δεκαετία του 1960, το Ράφτινγκ καθιερώνεται επίσημα. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, αρκετές εταιρείες Ράφτινγκ αγρίων νερών άρχισαν να προσφέρουν περιηγήσεις στο Grand Canyon.
Στη δεκαετία του 1970, το Ράφτινγκ συμπεριλήφθηκε ως άθλημα στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μονάχου, κάνοντας μια εμφάνιση στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Βαρκελώνης το 1992 και στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Ατλάντα το 1996.
Οι εταιρείες Ράφτινγκ έχουν διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην οικοδόμηση της βιομηχανίας Ράφτινγκ τις τελευταίες δεκαετίες. Ο John D. Rockefeller δημιούργησε ακόμη και ένα θέρετρο στο Εθνικό Πάρκο Grand Teton που παρουσίασε ένα από τα πρώτα πλωτά ταξίδια.
Επιπλέον, στις δεκαετίες του 1960 και του 1970, εταιρείες που εστίαζαν αποκλειστικά στο Ράφτινγκ αγρίων νερών άρχισαν να κερδίζουν δημοτικότητα, ειδικά στις δυτικές πολιτείες. Μέχρι τη δεκαετία του 1980, πολλά μεγάλα ποτάμια σε όλο τον κόσμο είχαν εξερευνηθεί από ανεξάρτητες εταιρείες Ράφτινγκ, οι οποίες περιλάμβαναν τη Σκωτία, την Αφρική και τη Νότια Αμερική.
Η πρώτης μεγάλης κλίμακας διεθνή διοργάνωση Ράφτινγκ ήταν το “Project Raft”, στο οποίο έως και 50 ομάδες συμμετείχαν σε διάφορους κλάδους, συμπεριλαμβανομένων του Slalom και Down River στον ποταμό Chuya, Σιβηρία (1989), ποταμό Nanthala, ΗΠΑ (1990), Reventazón και Pacuare ποτάμια, Κόστα Ρίκα (1991) και Çoruh, Τουρκία (1993). Το Project RAFT (Ρώσοι και Αμερικανοί συνεργάστηκαν) ιδρύθηκε από τους οδηγούς ποταμών της Καλιφόρνια Jib Ellison και Mike Grant και το πρώτο event, το Ράλι Chuya, ήταν μια συνεργατική προσπάθεια μεταξύ αυτών και του εξερευνητή ποταμών της Σιβηρίας, Misha Kolchevnikov.
Η Διεθνής Ομοσπονδία Ράφτινγκ (International Rafting Federation (IRF)) ιδρύθηκε το 1997 και το 1998 διεξήγαγε το πρώτο πρωτάθλημα με την εφαρμογή Αγωνιστικών Κανονισμών.
Οι Διεθνείς Κατηγορίες:
Οι αγώνες Ράφτινγκ αποτελούνται από 4 κατηγορίες: Sprint, Head-to-Head (H2H), Slalom και Downriver. Οι πόντοι που κερδίζονται σε κάθε κατηγορία προστίθενται για να καθορίσουν το συνολικό νικητή και την τελική θέση. Κάθε ομάδα έχει 6 μέλη με την επιλογή να έχει αναπληρωματικούς.
Το Sprint είναι μια σκληρή, γρήγορη, σύντομη διαδρομή ταχύτητας. Ιδανικά διεξάγεται σε μικρή απόσταση και είναι περίπου 2 έως 3 λεπτών σκληρής κωπηλασίας για το 10% των συνολικών πόντων. Πραγματοποιείται πάντα πρώτα, δεν μπορεί να είναι στην Class (βαθμός δυσκολίας) 5 Rapid και οι ομάδες ξεκινούν μία προς μία, επομένως αγωνίζονται με αντίπαλο το χρόνο και όχι η μια την άλλη.
Το H2H είναι αναμφίβολα η πιο οπτικά συναρπαστική κατηγορία καθώς διεξάγεται μεταξύ δύο ομάδων σε ένα γρήγορο σπριντ προς τη γραμμή τερματισμού. Ιδανικά διεξάγεται σε μια μικρή απόσταση, αλλά πρέπει να είναι γρήγορη η διαδρομή και συνήθως ολοκληρώνεται σε περίπου 2 έως 3 λεπτά. Οι δύο ομάδες ξεκινούν μαζί, με την ομάδα που έχει τον καλύτερο χρόνο στο Sprint να επιλέγει τη λωρίδα που θα αγωνιστεί. Πρέπει να περάσει μια αριστερή σημαδούρα και μια δεξιά σημαδούρα επιλέγοντας μεταξύ των 2 σημαδούρων που βρίσκονται στην κάθε πλευρά του ποταμού. Αυτό συνεπάγεται ότι σημαντικό στοιχείο είναι η τακτική κάθε ομάδας και το αποτέλεσμα δεν εξαρτάται από τη δύναμη και την ταχύτητα. Μετράει στο 20% των συνολικών πόντων και αποτελεί αγώνα αποκλεισμού, δηλαδή ο νικητής κάθε αγώνα προχωρά στον επόμενο γύρο και τελικά παραμένουν μόνο 2 ομάδες για τον τελικό.
Το Slalom είναι τεχνικός αγώνας και μετράει στο 30% των συνολικών πόντων. Αυτή η κατηγορία απαιτεί υψηλό επίπεδο τεχνικής και ομαδικής εργασίας για πέρασμα της βάρκας μέσω 8-14 πορτών, στη ροή και αντίθετα της ροής του ποταμού, σε ορμητικά σημεία. Το άγγιγμα, η αδυναμία περάσματος ή η σκόπιμη μετακίνηση μιας πόρτας οδηγεί σε ποινή. Κάθε ομάδα αγωνίζεται στην ίδια διαδρομή δύο φορές και ο καλύτερος χρόνος χρησιμοποιείται για τον προσδιορισμό των αποτελεσμάτων.
Το DownRiver είναι ο κορυφαίος αγώνας και λαμβάνει το 40% της συνολικής βαθμολογίας. Ο αγώνας είναι περίπου μιας ώρας και αποτελεί το συνδυασμό συνεχών και ισχυρών ορμητικών σημείων. Η τεχνική ικανότητα και η αντοχή είναι απαραίτητα στοιχεία για την εξασφάλιση μιας καλής θέσης σε αυτή την κατηγορία, κάτι που είναι ζωτικής σημασίας για όσες ομάδες φιλοδοξούν να κερδίσουν το Πρωτάθλημα. Οι πόντοι που κέρδισαν οι ομάδες στις προηγούμενες κατηγορίες καθορίζουν τη θέση τους στην ομαδική εκκίνηση έως 5 βάρκες.
Στην Ελλάδα
Η Ελληνική Ομοσπονδία Κάνοε-Καγιάκ είναι ο αρμόδιος φορέας για την ανάπτυξη του αθλήματος Ράφτινγκ με την υπ.αριθμ.3107/28-01-2004 απόφαση της Γενικής Γραμματείας Αθλητισμού. Δυστυχώς το αθλητικό κομμάτι δεν κατάφερε να αναπτυχθεί στην Ελλάδα μέχρι το 2019 κυρίως λόγω της έλλειψης αγωνιστικού εξοπλισμού. Το 2019 μια ομάδα προερχόμενη από το τουριστικό κόσμο του Ράφτινγκ εκφράζει το ενδιαφέρον να συμμετάσχει σε διεθνείς διοργανώσεις το 2020 με στόχο την αθλητική εξέλιξη του Ράφτινγκ και στον Ελλαδικό χώρο. Οι πρώτοι αθλητές εγγράφονται σε αθλητικά σωματεία βάζοντας τα θεμέλια για τη δημιουργία μιας αθλητικής βάσης στο άθλημα.
Εντωμεταξύ, πολλές τουριστικές επιχειρήσεις διοργανώνουν γκρουπ καταβάσεων ποταμών διατηρώντας ιδιαίτερα δημοφιλές το Ράφτινγκ. Περιοχές όπως η Ήπειρος με τους Αώο, Βοϊδομάτη, Άραχθο, Βενέτικο, Μυλοπόταμο, η Θεσσαλία με τους Πηνειό, Αχελώο (Ασπροπόταμο), η Ευρυτανία με τους Ταυρωπό, Τρικεριώτη, Εύηνο, η Βόρεια Ελλάδα με τους Νέστο, Αγγίτη, η Πελοπόννησος με τους Λούσιο, Αλφειό, Λάδωνα, Ερύμανθο χρησιμοποιούνται από τις τουριστικές επιχειρήσεις για τους λάτρεις του Ράφτινγκ. Τα ελληνικά ποτάμια συνήθως είναι της κλάσης 2,3 και 4 ενώ ο Αώος σε κάποια σημεία του χαρακτηρίζεται από class (δυσκολίας) 5 Rapids σε εποχές με υψηλή στάθμη νερού.